Kıbrıs
Rum Kesiminin Talepleri
Masadaki Rum
Taleplerinin; 9 Kasım 2016 tarihli Mont Pelerin Rum belgesinin 3 sayfalık
İngilizce orijinal metni çevirisi özeti aşağıdadır:
– Herşeyde
Türklere %27.5, Rumlara %72.5
– İçimize 66
bin Rum hak sahibi olarak gelecek
– Sınırsız
sayıda Rum içimizde yerleşerek iş yapabilecek.
– Güzelyurt’u
almazsa anlaşma yok
– Maronit Köylerini
de isterler.
– Sarih
çoğunluk yok
– Kullanıcı
hakkı yok
– İki
bölgelilik sadece oy kullanımında
– Yerinden
olacak Türkler para alacaksa, gelecek olan Rumlar da para alacak
– Çift uyruklu
yurttaşlarımız gittiklerinde diğer ülkelerinde 5 yılda ödenecek
–
Verilen yerlerin tümü derhal Rum idaresine geçecek
– Düzenlemeler
Rum idaresi tarafından yaptırılacak.
HEDEFİN TEMEL
GEREKÇELERİ ve MERAMI
- Herkese
dönüş hakkı: Mülkü olsa da olmasa da yer değiştirenler (166 bin Rum)
dönmelidir. % 60’a denk gelen 100 bin Rum, Rum idaresine verilecek yerlere
dönmelidir. Geri kalan 66 bin Rum da tüm haklarıyla Türk yönetimindeki
bölgeye dönmelidir. - Yüzde
27.5 Türklere: Kurucu eyaletlerin toprak oranları nüfus oranlarına uygun
olmalıdır. Yüzde 72.5 Rum kurucu eyaleti, yüzde 27.5 Türk kurucu eyaleti
olmalıdır. Nüfus yoğunluğunun tüm ülke çapında dağılımı böyle olmalıdır.
Etnik olarak temiz ve sarih çoğunluk olamaz. - Nüfus
büyüklüğüne göre kıyı hakimiyeti: Bu da Türklerde 27.5 olmalıdır. - Güzelyurt-Mağusa:
İade edilecek topraklar, eskiden Rumların yoğun olarak yaşadığı yerler
olmalıdır. Örneğin Güzelyurt ve Mağusa. - Rum
mülklerinin çok olduğu yerler: İade edilecek topraklar, Rum mülklerinin
yoğun olduğu yerler olmalıdır. - Dini ve
kültürel yerler: Rumların kültürel, dini ve tarihsel bağlarının olduğu
yerler iade edilmelidir. Örneğin, Salamis, Engomi, Soli, Apostolos
Barnabas, Apostolos Andreas. - Dini
merkezler, Maronit köyleri: Kapraz yarımadasında kalan Rum köyleri ve dini
merkezler iade edilmelidir. Rum yönetimi altında olmayı istemiş olan
Maronit köyleri de iade edilmelidir. - Duygusal
Bağ ; Rumların duygusal bağı olan yerler bu belge ile önyargı ile
sınırlanamaz. - Mülkiyet
maliyeti: İade edilecek yerler, mülkiyet maliyetini ( tazminatları)
azaltacak yerler olmalıdır.
TOPRAK
DÜZENLEMESİNDE DİĞER KRİTERLER VE FAKTÖRLER
- İade
edilecek toprağın kalitesi: Toprağın özellikleri, ekonomik faaliyetlere
uygunluğu, üretim, turizm, endüstri ve yerleşime uygunluğu temel ölçüler
olmalıdır. - İade
edilecek yerlerin altyapısı: Ulaşım ve iletişim sistemlerine entegrasyonu
ve turizm yatırımlarına uygun olmasına dikkat edilmelidir. - Sınır
rastgele olmaz: İki kurucu eyaleti ayıran sınır 1974’te nüfusun
yaşadıkları yerlere veya diğer bağlara göre çizilmelidir. - Topraklar
derhal iade: Anlaşma ile hemen, verilen topraklar derhal Rum idaresine
geçecek. Kapalı Maraş, ara bölge ve boş olan yerlerde Rumlar derhal
istediği düzenleme ve iskana başlayacak. İnsanların yaşadığı bölgelerde
ise halen yaşayanlar belirlenecek geçiş süresi boyunca (evlerinden
atılana) kadar Rum idaresinde kalacak ve iç vatandaşı olacak. Geçiş
süreleri Annan planındaki geçiş sürelerinden kısa olacak. Geçiş süresi
idarenin devredilmesi süresi değil, düzenlemenin tamamlanma süresi olacak. - Yer
değiştireceklere destek: Eğer maddi durumu yetersizse yerlerinden olacak
Türklerin yanısıra oralara yerleşecek Rumlara da maddi yardımda
bulunulacaktır. Mümkün olduğu kadar Türk köyleri ve mülkleri iade
kapsamına alınmayacak. - Yerinden
olacak ‘Kıbrıs vatandaş olmayanlara’ ülkelerine dönüş parası: Toprak
düzenlemesine tabi olan yerlerde yaşayan Kıbrıs vatandaşı olmayanlar eğer
5 yıldan eskiyse gitmek için maddi yardım talep edebilecek ve 5 yıl içinde
döndüğü ülkesinde ödenecek şekilde yardım yapılacak. - Maraş ve
Üslere kadar batısı öncelikli, Güzelyurt olmadan asla: Rumlar Güzelyurt’u
almayacakları bir anlaşmayı hiçbir zaman kabul etmeyecektir. - Kullanıcı
hakkı kabul edilemez. Mal sahibi piyasa fiyatından ödenmedikçe diğer
haklarıyla birlikte alacaklıdır. - İki
bölgelilik sadece oy kullanmada: Toprak düzenlemesi serbest yerleşim,
serbest dolaşım, dini, eğitim ve kültürel haklara engel teşkil
etmeyecektir. Federal Kıbrıs’ın iki bölgeli, iki toplumlu özelliği sadece
oy kullanma haklarındaki düzenlemeler ile sağlanacaktır. - Harita
anlaşmaya eklenecek: Toprak düzenlemesi, koordinatları belirlenmiş bir
harita halinde anlaşmaya ayrı ek olarak dahil edilecektir. - Gözle
görünür sınır olmayacak: İki kurucu eyalet arasındaki sınır, gözle görülür
bir şekilde fiziksel bir duvar ya da engelle ayrılmayacaktır. - Federal
özel bölgeler: Toprak düzenlemesine bağlı olmaksızın ve günlük işleyişini
ön şarta bağlamadan Salamis, Vuni, St. Barnabas, St Andreas, Hala Sultan
Tekkesi gibi yerleri Federal Hükümet idare edecektir.
(M.N.Ogün
hocaya teşekkürler)
Emete
Gözügüzelli